Πνευματική ιδιοκτησία ή πνευματικά δικαιώματα ονομάζονται τα αποκλειστικά δικαιώματα των πνευματικών δημιουργών στο έργο τους. Παραχωρούνται από τον νόμο για ορισμένο χρόνο για να απαγορεύσουν σε τρίτους τη χρήση των έργων χωρίς την άδεια του δημιουργού.
Ο περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας Νόμος 59/76 της Κυπριακής Δημοκρατίας, προστατεύει τους Κυπρίους πολίτες για τα έργα τους που δημοσιεύονται οπουδήποτε και τους πολίτες ξένων χωρών για τα έργα τους που δημοσιεύονται στην Κύπρο. Μόνο οι ιδιοκτήτες του Δικαιώματος Πνευματικής Ιδιοκτησίας έχουν το αποκλειστικό δικαίωμα να επαναπαράξουν, μεταφράσουν και προσφέρουν τα έργα τους προς το κοινό. Οποιοσδήποτε παραβιάσει τα δικαιώματά τους υπόκειται σε καταβολή αποζημιώσεων καθώς και σε άλλες ποινές βάσει του Νόμου.
Σύμφωνα με τον Περί του Δικαιώματος Πνευματικής Ιδιοκτησίας Νόμο 59/76 (ως τροποποιήθηκε με τους Νόμους, Ν.63/77, Ν.18(Ι)/93, Ν.54(Ι)/99, Ν.12(Ι)/2001), Ν.128(Ι)/2002 και Ν.128(Ι)/2004, είναι προστατεύσιμο το δικαίωμα Πνευματικής Ιδιοκτησίας για τα ακόλουθα έργα:
(α) Επιστημονικά έργα (εκπνοή δικαιώματος, 70 έτη, αρχόμενα από του θανάτου του δημιουργού)
(β) Φιλολογικά έργα (εκπνοή δικαιώματος, 70 έτη, αρχόμενα από του θανάτου του δημιουργού)
(γ) Μουσικά έργα (εκπνοή δικαιώματος, 70 έτη, αρχόμενα από του θανάτου του δημιουργού)
(δ) Καλλιτεχνικά έργα (εκπνοή δικαιώματος, 70 έτη, αρχόμενα από του θανάτου του δημιουργού)
(ε) Κινηματογραφικές ταινίες (εκπνοή δικαιώματος, 70 έτη, αρχόμενα από του θανάτου του τελευταίου επιζώντος μεταξύ των ακόλουθων προσώπων, ανεξαρτήτως του αν έχουν ορισθεί συμβατικά, ή λογίζονται βάσει διατάξεως νόμου, ως συνδημιουργοί: (α) παραγωγού, (β) κυρίου σκηνοθέτη, (γ) σεναριογράφου, (δ) συγγραφέα των διαλόγων, και (ε) συνθέτη της μουσικής που εγράφη ειδικά για να χρησιμοποιηθεί στην ταινία)
(στ) Φωτογραφίες (εκπνοή δικαιώματος, 70 έτη, αρχόμενα από του θανάτου του δημιουργού)
(ζ) Ηχογραφήσεις (εκπνοή δικαιώματος, 50 έτη από την ημερομηνία, κατά την οποία έγινε η ηχογράφηση, με την επιφύλαξη ότι αν εντός της περιόδου αυτής γίνει νόμιμη δημοσίευση ή νόμιμη παρουσίαση της ηχογραφήσεως στο κοινό, τα δικαιώματα αποσβέννυνται 50 έτη από την ημερομηνία αυτής της πρώτης δημοσιεύσεως ή αυτής της πρώτης παρουσιάσεως στο κοινό, ανάλογα με το ποια έγινε πρώτη.)
(η) Εκπομπές (εκπνοή δικαιώματος, 50 έτη από την ημερομηνία. κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η εκπομπή, είτε αυτή μεταδίδεται ενσυρμάτως είτε ασυρμάτως, συμπεριλαμβανομένης της Kαλωδιακής και δορυφορικής μεταδόσεως.
(θ) Δημοσίευση προτέρως αδημοσίευτων έργων (εκπνοή δικαιώματος, 25 έτη από την στιγμή που για πρώτη φορά το έργο δημοσιεύθηκε νομίμως ή παρουσιάσθηκε νομίμως στο κοινό.)
(ι) Μη πρωτότυπες βάσεις δεδομένων (15 έτη από την περάτωση της κατασκευής της βάσεως δεδομένων, με την επιφύλαξη ότι (α) αν η βάση ετέθη στη διάθεση του κοινού καθ’ οιονδήποτε τρόπο πριν από την λήξη της δεκαπενταετίας, η διάρκεια της προστασίας μετράται από την ημερομηνία κατά την οποία η βάση ετέθη για πρώτη φορά στη διάθεση του κοινού, και (β) οποιαδήποτε ουσιώδης τροποποίηση, αξιολογούμενη ποιοτικώς ή ποσοτικώς, του περιεχομένου μιας βάσεως δεδομένων, ιδίως οποιαδήποτε ουσιώδης τροποποίηση εξαιτίας της διαδοχικής σωρεύσεως προσθηκών, διαγραφών ή μετατροπών, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα να θεωρείται ότι πρόκειται για νέα ουσιώδη επένδυση, αξιολογούμενη ποιοτικώς ή ποσοτικώς, παρέχει στην βάση, η οποία προκύπτει από την επένδυση αυτή, δικαίωμα ιδίας διάρκειας προστασίας.)
(κ) Ερμηνείες, εκτελέσεις (εκπνοή δικαιώματος, 50 έτη από την ημερομηνία της ερμηνείας ή εκτελέσεως, με την επιφύλαξη ότι αν εκτός της, περιόδου αυτής γίνει νόμιμη δημοσίευση ή νόμιμη παρουσίαση στο κοινό της υλικής ενσωματώσεως της εν λόγω ερμηνείας ή εκτελέσεως, τα δικαιώματα εκπνέουν 50 έτη μετά την ημερομηνία της πρώτης αυτής δημοσίευσης ή της πρώτης αυτής παρουσιάσεως στο κοινό, ανάλογα με το ποια έγινε πρώτη.)
Το Δικαίωμα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στην Κύπρο είναι αυτόματο και ουδεμία εγγραφή χρειάζεται.
Πηγές:
- Κυπριακή Δημοκρατία, Ο περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας Νόμος 59 του 1976
- Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη Κυπριακής Δημοκρατίας
