Ανοικτή Επιστήμη

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ορίζει την Ανοικτή Επιστήμη ως τη συνεχή εξέλιξη του τρόπου διεξαγωγής της έρευνας και οργάνωσης της επιστήμης. Η Ανοικτή Επιστήμη επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο διεξάγεται η έρευνα, συνεργάζονται οι ερευνητές, διαμοιράζεται η γνώση και οργανώνεται η επιστήμη. Με άλλα λόγια επηρεάζει ολόκληρο τον κύκλο της έρευνας, από τη σύλληψη της ερευνητικής ιδέας μέχρι το στάδιο της δημοσίευσης των ερευνητικών αποτελεσμάτων και τον τρόπο με τον οποίο ο κύκλος αυτός οργανώνεται.

Η Ανοικτή Πρόσβαση στις δημοσιεύσεις και πιο πρόσφατα η Ανοικτή Πρόσβαση στα επιστημονικά δεδομένα αποτελούν τις πτυχές εκείνες της Ανοικτής Επιστήμης που είναι περισσότερο γνωστές. Εξίσου σημαντικές πτυχές της Ανοικτής Επιστήμης είναι επίσης

  • οι ανοικτοί μηχανισμοί χρηματοδότησης (πλατφόρμες crowdsourcing κα),
  • η επιστήμη των πολιτών, οι η-υποδομές (αποθετήρια, ψηφιακές βιβλιοθήκες κτλ),
  • οι μηχανισμοί ανοικτής αξιολόγησης (open peer review) όπου τόσο η ταυτότητα του αξιολογητή όσο και του συγγραφέα είναι γνωστές, καθώς και η ανάπτυξη και χρήση νέων δεικτών απήχησης (altmetrics).

Αυτός ο τρόπος προσέγγισης της επιστημονικής διαδικασίας εστιάζει στη διάδοση γνώσεων μόλις αυτές είναι διαθέσιμες, μέσω της ψηφιακής και συνεργατικής τεχνολογίας.

Η προσέγγιση αυτή διαφέρει από τη συνήθη πρακτική της δημοσίευσης των αποτελεσμάτων επιστημονικών ερευνών μόνο μετά το πέρας της ερευνητικής διαδικασίας.

Διάφορες ομάδες εργασίας και πλατφόρμες εργάζονται για την ανοικτή επιστήμη

Πηγή: “Στόχοι της πολιτικής για την έρευνα και την καινοτομία“. Ευρωπαϊκή Επιτροπή – European Commission, 2022.