Η συλλογή του Θεμιστοκλή Δέρβη περιλαμβάνει περίπου 2000 τόμους βιβλίων. Το πρώτο μέρος δωρίστηκε στη ΒΠΚ το 1994 από τη σύζυγο του, Καταλίν Δέρβη. Το δεύτερο μέρος δωρίστηκε το 2013 από την ανιψιά του Θεμιστοκλή Δέρβη, Ελένη Δέρβη, κατόπιν επιθυμίας της Καταλίν Δέρβη η δωρεά να ολοκληρωθεί μετά τον θάνατό της. Η συλλογή καλύπτει διάφορες θεματικές ενότητες, με έμφαση στην ευρωπαϊκή ιστορία του 20ου αιώνα, αλλά καλύπτει επίσης και ευρύτερα ιστορικά και κοινωνιολογικά ζητήματα.
Βιογραφικό
Ο Θ. Δέρβης γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1894. Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο και ακολούθως σπούδασε ιατρική στο Παρίσι, Λονδίνο και Ζυρίχη με μετεκπαίδευση στο Βερολίνο, τη Βιέννη και τις ΗΠΑ.
Το 1919 επέστρεψε στην Κύπρο όπου άσκησε το ιατρικό επάγγελμα, ενώ ταυτόχρονα άρχισε να αναμιγνύεται στα κοινά. Το 1929 εκλέχθηκε δήμαρχος Λευκωσίας, θέση την οποία κατείχε για μεγάλο χρονικό διάστημα, μεταξύ των ετών 1929-1959, είτε ως αιρετός είτε ως διορισμένος της τότε βρετανικής αποικιοκρατικής κυβέρνησης.
Ακολούθως ανάπτυξε έντονη πολιτική δράση και το 1943 πρωτοστάτησε στην ίδρυση του Κυπριακού Εθνικού Κόμματος, του οποίου διετέλεσε πρόεδρος μέχρι το 1960, χρονιά κατά την οποία αυτό διαλύθηκε.
Το 1959 ως μέλος της Κυπριακής Συμβουλευτικής Επιτροπής συνόδευσε τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο στο Λονδίνο για την συζήτηση των τότε συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου. Αρχικά τάχθηκε υπέρ των συμφωνιών, ακολούθως όμως διαχώρισε τη θέση του, ίδρυσε τη Δημοκρατική Ένωση (1959-1968) και εκινήτο πλέον στο χώρο της αντιπολιτευόμενης δεξιάς. Συγκρούστηκε δριμύτατα με τον Μακάριο και ασκούσε οξύτατη κριτική στην τότε κυβέρνηση.
Πέραν της πολιτικής του δράσης, κατά την οποία διακρίθηκε μάλιστα ως δεινός ρήτορας, ο Θ. Δέρβης μετείχε σε διάφορες κοινωνικές καταστάσεις που αφορούσαν τον τόπο, αφήνοντας έντονα το προσωπικό του στίγμα. Ως μέλος της σχολικής εφορίας (1926-1935) και πρόεδρός της συνέβαλε ιδιαίτερα στην ανάπτυξη των σχολείων της Λευκωσίας, ενώ σαν μέλος του γυμναστικού συλλόγου Παγκύπρια προώθησε τον κυπριακό αθλητισμό. Ακόμα υπήρξε πρόεδρος της Επιτροπής της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Λευκωσίας και επίτιμος πρόεδρος του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου.
Ως δήμαρχος Λευκωσίας επεδίωξε τον εκσυγχρονισμό της πρωτεύουσας, ενώ διακρίθηκε ως εξαίρετος γιατρός, εκδίδοντας μάλιστα και κάποιες ιατρικές μελέτες όπως:
«Νόσος του Δέρκουμ»(1924), «Θεραπεία Τετάνου», «Κακοήθης Αναιμία» κ.ά. Ο Θ. Δέρβης απεβίωσε το 1968.
